“Slapeloze nachten”, “zware depressie”, “we zijn erdoor verhuisd”, enkele antwoorden die inwoners van Nieuw-Beijerland mij gaven toen ik hen vroeg hoe het is om te wonen met windmolenpark Spui in hun achter- of voortuin. De overlast, met name door het geweld aan geluid dat ze veroorzaken is voor veel inwoners niet te harden. Eén van de windmolens, nummer vijf, staat op nog geen 500 meter van sommige huizen af en té dicht op windmolen nummer vier.
Bas vertelt dat het klinkt alsof er een vliegtuig blijft hangen in de lucht boven Nieuw-Beijerland. Hij en zijn vrouw zijn verdrietig omdat ze soms naar binnen moeten vluchten als ze net lekker in de tuin zitten. Vanwege het geluid, maar ook door de slagschaduwen die duizeligheid veroorzaken. Tineke zegt: “Een vriendin van mij heeft langdurig zo slecht geslapen door het geluid, dat ze nu kampt met hartklachten en ze is zwaar overspannen. Of de windmolens daarvan de oorzaak zijn weten we niet. Er is nooit een nulmeting gedaan onder de bewoners voordat die dingen werden geplaatst. Maar de kwaliteit van haar leven is weg. Behalve oververmoeid, kan ze niet meer normaal functioneren.”
Op de vraag hoe ik me dan zo een nacht moet voorstellen antwoordt ze: “Het geluid is zo hard, dat we ’s nachts de ramen en ventilatieroosters moeten sluiten. Als compensatie hebben we van de exploitant andere ventilatieroosters gehad, maar dat helpt nauwelijks. Mijn man heeft dakisolatie aangebracht, ook dat helpt niet. Het snoeiharde geluid komt er doorheen. De rode lampen van de wieken? Die schenen dwars door de zonverduisterende gordijnen heen, dus hebben we nu maar rolluiken aangeschaft, dat helpt tegen het licht, maar slechts een beetje tegen het geluid.”
In een interview gaf arts Diederik Gommers onlangs aan dat de effecten van windmolens op de gezondheid nog onvoldoende onderzocht zijn en dat de impact op omwonenden duidelijk voelbaar is. En dat dat mede met de lage frequentie te maken kan hebben die de windmolens uitstralen, het niet hoorbare geluid. “Dat geeft bij een bepaalde groep mensen extra klachten, zoals slaapstoornissen. En we weten hoe ernstig die je kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden.”
Hij verwijst tevens naar een meta-analyse uit 2023 die een lineaire relatie laat zien tussen slaapstoornissen en de afstand tot windmolens. Aldus Gommers heeft 80% van de mensen die binnen een straal van 500 meter van windmolens woont last van slaapstoornissen. Hij vervolgt met het feit dat beleidsbesluiten vaak gebaseerd zijn op data van de windmolenindustrie zelf, wat de resultaten minder betrouwbaar maakt. (Bron: NPO1, PowNed)
Voor de komst van de vijf windturbines is uitgebreid gesproken met omwonenden over hoe eventuele overlast kon worden voorkomen. De meesten geven aan zich niet gehoord te voelen in hun zorgen over de gevolgen voor hun gezondheid. “Het leek alsof we wel onze mening en zorgen konden uiten, maar dat er over de rug van ons als bewoners allang een besluit was genomen. Die windmolens moesten en zouden er komen, ongeacht onze zorgen en tegenargumenten. Destijds, medio 2015/2016, was nog niets bekend over het formaat van de molens en de gevolgen voor de gezondheid. “We kregen tijdens een bijeenkomst uitleg van een expert, maar deze antwoordde op de meeste van onze vragen met: “Dat weet ik niet, “dat zou ik niet weten”, en “die vraag kan ik u niet beantwoorden”. Moedeloos werden de Hoeksche Waarders ervan, zij voelden zich in de steek gelaten en het vertrouwen in de overheid daalde met de grootte van alle windmolens bij elkaar. “Het voelde als vechten in een oorlog die toch allang verloren was”.
Op 17 december 2024 is uit een onderzoeksrapport (“Hoog aan de wind”) van de Randstedelijke Rekenkamer gebleken dat de provincie Zuid-Holland op cruciale momenten tekortgeschoten is. In een participatieplan wordt vastgesteld welke regelingen aan omwonenden worden geboden en hoe zij invloed kunnen uitoefenen op de exploitatie van het windpark. Het opmerkelijke in deze, is dat het participatieplan pas werd uitgewerkt nadat de windturbines al gebouwd waren. De provincie had, zijnde het bevoegd gezag, erop toe moeten zien dat de exploitant zich hield aan de afspraken uit het participatieplan. De provincie verzuimde dit.
Daarnaast constateren onderzoekers dat de meeste overlast wordt ervaren bij windrichting West- Zuid-West. Volgens een expert van Bureau M+P kan een reductie van 4% in het draaibeleid zorgen voor een aanzienlijke vermindering van de hinder.
Thijs uit Nieuw-Beijerland, die participeert in de Compensatie Plangroep zegt: “Het probleem zit hem in het aantal decibel dat een windmolen gemiddeld mag produceren op jaarbasis. Dat is 47 dB Lden overdag en ‘s nachts ten hoogste 41 dB Lden decibel. Maar als het een aantal dagen windstil is en het gaat vervolgens hard waaien, dan produceren ze met gemak 70 decibel, wat voor tal van klachten en geluidsoverlast zorgt. Alleen wordt daar niet naar gekeken, omdat het om het landelijk toegestane gemiddelde gaat!” Op mijn vraag waarom hij zich nog altijd inzet in de strijd tegen de windmolens is het antwoord dat hij anderen wil waarschuwen op plaatsen waar nog windmolens geplaatst gaan worden, zoals bijvoorbeeld in Spijkenisse. Om de overlast te voorkomen. “Er moet een nieuwe normering komen, betere participatieplannen en een andere afstandsnormering en een maximum aan het geluid dat de windmolens per jaar mogen produceren in plaats van een dagelijks gemiddelde per jaar”. Een andere inwoner ziet meer heil in kernenergie en vindt dat de mogelijkheden naar het verkrijgen van energie uit waterstof uitgebreid moeten worden onderzocht. Thijs en andere inwoners staan er voor open om het gesprek aan te gaan met Axel Broekhuizen, Lid der Provinciale Staten van Zuid-Holland van de VVD.
Daarop besloot ik Axel te bellen en op mijn vraag of hij bereid was om met een aantal inwoners in gesprek te gaan antwoordde hij volmondig: “Ja”. Het gaat hem aan het hart dat zoveel mensen lijden door besluiten die in het verleden zijn genomen en hij vindt dat de overheid de plicht heeft om te luisteren naar haar burgers. Beloven kan hij niets. “Als eenling kan ik dit niet in mijn eentje oplossen, maar ik kan wel persoonlijk een kijkje gaan nemen, oprecht luisteren naar mensen en hun input meenemen naar mijn fractie en dus naar Den Haag!”
Axel liet er geen gras over groeien. Tijdens het kerstreces, op vrijdag 27 december 2024 bracht hij samen met een fractiemedewerker een bezoek aan de locatie van windpark Spui. Bij het windpark vertelt een aantal omwonenden over het verloop van het participatieproces waarin zij wel inspraak kregen, maar dat de provincie in de uitspraak daar geen rekening mee hield.
Het raakt Axel dat er talloze inwoners op zeer korte afstand van het windpark wonen, dat zij ernstige hinder ondervinden met mogelijke gezondheidsschade als gevolg. Hij vindt het rapport een goed moment om de geluidsoverlast opnieuw op de agenda te zetten en gaat zoeken naar oplossingen voor de overlast. Behalve Axel, was ook een aantal andere belangenbehartigers naar windmolenpark Spui gekomen.
Zo vindt Arnold de Man (fractievoorzitter VVD Hoeksche Waard) het onbegrijpelijk dat de geluidsoverlast tot nu toe niet heeft geleid tot verbetering voor de inwoners. Hij noemt als voorbeeld het windpark in Strijensas dat in goed overleg tussen exploitant en inwoners wordt gebouwd. Het windpark daar wordt gedragen onder de inwoners en er zijn geen klachten over.
Geoffrey Filee (gemeenteraadslid VVD Hoeksche Waard) kan zich de gevoelens van de omwonenden goed voorstellen. Alsook hun verdreven woongenot en de kans op gezondheidsschade. Hij gaat zich voor 100% inspannen om de geluidsoverlast te verminderen. Hij verwacht daarbij dat hij een meerderheid van de gemeenteraad in de Hoeksche Waard hierin mee krijgt.
Oud-raadslid van de VVD-fractie Hoeksche Waard, Marijke Boorsma, wil de klachten rondom het windpark niet loslaten zolang de overlast niet is opgelost. “Ik vond en vind het nog steeds inhumaan dat die vijfde windturbine erdoorheen gedrukt is. Die staat veel te dicht op het dorp en veroorzaakt de meeste overlast. Als lid en vrijwilliger van de VVD ben ik dankbaar dat ik van de partij de ruimte krijg om mee te denken in het zoeken naar een oplossing”.
Tot slot rest nog de vraag onder een groot aantal bewoners over hoe het financieel zit. Want de windmolens zijn betaald met subsidie van de overheid. “Van ons geld. Maar in de koopovereenkomst van de oude exploitant en de nieuwe (een Japans bedrijf), staat niets vermeld over de kosten van het opruimen van de windmolens als ze versleten zijn. Wie gaat dat betalen? Wij, de burgers? We doen daarom een beroep op onze overheid om goed te luisteren naar haar burgers, maar ook aan allen die voor hetzelfde staan als waar wij zo’n vijf tot zes jaar geleden voor stonden. Als we geweten hadden wat we nu weten, dan hadden we nog harder geprotesteerd tegen de komst van de molens. We hopen daarom dat Provinciale Staten Zuid-Holland ons helpt, deze kans met alle handen aangrijpt, zodat wij als omwonenden onze nachtrust terugkrijgen en verdere gezondheidsschade kan worden voorkomen.”
Wil jij over dit onderwerp of over andere zaken in contact komen met VVD Hoeksche Waard? Vul dan het contactformulier in en dan nemen wij zo spoedig mogelijk contact met je op.
Omwille van privacy zijn sommige namen gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de auteur.
© VVD Hoeksche Waard
Tekst: Kiki Scheepens, spreker, schrijver, auteur uit ‘s-Gravendeel
